2. GÖRÜNÜŞ ÇIKARMA ÇİZİMLERİ
2.1. İzdüşüm Çizimleri
2.1.1. İzdüşüm Hakkında Bilgi
İzdüşüm, bir cismin bir düzlem üzerine çizilmiş şekli veya düzleme düşen görüntüsüdür. Örneğin, sinemada perdeye düşen görüntü, güneşli bir günde yürürken oluşan gölgemiz veya bir ışık kaynağından (mum, ampul, vb.) çıkan ışınlarla bir cismin duvara düşen görüntüsü birer izdüşümdür. İzdüşümün üzerine düştüğü düzleme izdüşüm düzlemi, izdüşümün düzlem üzerine düşmesini sağlayan ışınlara izdüşüm ışınları, izdüşüm ışınlarının çıktığı varsayılan noktaya ise odak noktası (bakış noktası) denir.
2.1.2 İzdüşüm Çeşitleri
2.1.2.1 Merkezi (Konik) İzdüşüm
Işık kaynağının yakın mesafede olması, cismin boyutlarının izdüşüm düzlemine büyük ve küçük olarak düşmesiyle oluşan izdüşümdür. Işınların cismin köşelerinden geçmesiyle elde edilen noktalar birleştirilerek cismin izdüşümü oluşturulur. Mimarî, reklamcılık ve dekorasyon teknik resimlerinin çizimlerinde kullanılır.
2.1.2.2. Paralel İzdüşüm
Işık kaynağının sonsuzda olması, cismin boyutlarının izdüşüm düzlemine büyüme veya küçülme göstermeden düşmesiyle elde edilen izdüşümdür. Bu izdüşümde ışınlar ışık kaynağına paraleldir. Paralel izdüşüm, eğik ve dik izdüşüm olmak üzere ikiye ayrılır:
Ø Eğik İzdüşüm: İzdüşüm ışınlarının birbirine paralel ve izdüşüm düzlemine eğik (90° den farklı açılarda) olarak gelmesi ile izdüşüm düzlemi üzerinde oluşan görünüşe eğik izdüşüm denir. Bu izdüşüm, eğik perspektif görünüşlerinin çiziminde kullanılır.
Dik İzdüşüm: İzdüşüm ışınlarının düzleme dik gelmesi sonucu oluşan izdüşüme dik izdüşüm denir. Bu izdüşümde izdüşüm çizgileri cismin bir yüzüne dik geldiği için, cismin o yüzü ile izdüşümü aynı büyüklükte olur. Teknik resimde en çok kullanılan izdüşüm şeklidir. Özellikle görünüş çıkarmada bu izdüşüm çok kullanılır.
Görünüş çıkarmada genellikle temel izdüşüm düzlemlerinden yatay düzlem, alın düzlem (düşey düzlem) ve sağ yan düzlem (bazen sol yan düzlem de olabilir) kullanılır. Yan düzlemlere profil düzlem de denir. Cismin, alın (düşey) düzlemdeki görüntüsüne ön görünüş, yan (profil) düzlemdeki görüntüsüne yan görünüş, yatay düzlemdeki görüntüsüne üst görünüş denir.
2.2. Görünüş Çıkarma
Temel izdüşüm düzlemlerine, dik izdüşüm yöntemiyle çizilen izdüşümlere görünüş denir. Cisimlerin, temel izdüşüm düzlemlerine görünüşlerinin çizilmesine de görünüş çıkarma denir.
